• plik Word 97

RODOWÓD

Rok 1984 zapisał się w kronikach XIII Łódzkiej Drużyny Harcerzy im. Gen. Józefa Bema – jako jej wielkie święto: jubileusz 60 – .lecia istnienia.

60 lat ofiarnej pracy dla młodzieży i społeczeństwa. Tegoroczna Jubilatka jest jedną z najstarszych Łódzkich Drużyn Harcerskich.

Jej działalność jest związana przez całe 60 – lecie z robotniczą dzielnicą Łodzi – Bałutami.

Jakkolwiek posiadane dziś dokumenty wspominają o istnieniu Drużyny w latach 1927 – 1928 – to faktycznie początki Drużyny sięgają roku 1924. Dokumenty z roku 1935 mówią o 10 – leciu, a dokumenty późniejsze z roku 1960 jako „Rok 35 – lecia”.

Tak że w bieżącym roku 1984 r. (tekst z roku 84) sędziwa Jubilatka świętuje swoją 60 – tkę.

Pisząc o Historii Drużyny należy wspomnieć o jej poprzedniczce, która działała w Łodzi.

W 1920 roku powstała XIII Łódzka Drużyna Harcerzy im. Karola Chodkiewicza. Drużynowym był dh Tadeusz Pagowski do 1923 roku.

Drużyna działa w VI okręgu ZHP i rozwiązała się na przełomie 1923 – 1924 roku. Wg danych statystycznych Chorągwi Łódzkiej ZHP z grudnia 1921 r. (Miesięcznik „Życie Harcerskie” – wydawnictwo informacyjne dla instruktorów, nauczycieli i sympatyków – Łódź kwiecień 1922 roku) drużyna ta posiadała na dzień 31.XII.1921 r. 50 harcerzy, w tym pięciu zastępach 18 harcerzy posiadało III Stopień, a dwóch harcerzy 2 Stopień.

Po rozwiązaniu się drużyny – numer pozostał wolny.

W 1912 roku z inicjatywy dh Jerzego Szletyńskiego powstała II Łódzka Drużyna Harcerzy im. Waleriana Łukasińskiego, działająca w Szkole Powszechnej im. Bolesława Chrobrego przy ul. Drewnowskiej.

Jest to najstarsza łódzka drużyna, z której wywodzi się harcerstwo na Bałutach. W roku 1924 II ŁDH prowadził brat późniejszego naczelnika harcerzy dh Eligiusz Olbromski hm.

Drużyna składa się z 3 plutonów obejmujących 152 harcerzy.

Z chwilą powstania 72 Szkoły Powszechnej przy ul. Nowo – Marysińskiej dh Olbromski postanawia utworzyć tam pluton II ŁDH.

PLUTON

Z III plutonu II ŁDH zostaje kilku harcerzy , natomiast większa jego część przenosi się do Szkoły przy ul. Nowo – Marysińskiej. Istniały tam wtedy dwie szkoły : ranna 72 SP , do której należał pluton i popołudniowa 49 SP.

Pluton liczył 50 harcerzy , a plutonowym został dh Adolf Netzel. Na opiekuna plutonu harcerze wybierają sobie nauczyciela 72 Szkoły Powszechnej Romana Kierzkowskiego –wywiadowcę. Pluton składał się z 3 zastępów: ”Lisów”, „Niedźwiedzi”, „Sokołów”. Zastępy te były prowadzone przez druhów –Tadeusza Plucińskiego , Adolfa Netzla i Tadeusza Różańskiego.

Pluton II ŁDH przeradza się pod koniec sierpnia 1924 roku w drużynę, która otrzymuje nr XIII, a pierwszym jej drużynowym zostaje dh Roman Kierzkowski – wyw. Władze Rzeczypospolitej Polskiej zaczynają mówić o sprowadzeniu zwłok gen. Józefa Bema do kraju.

Drużyna podchwytuje szybko tę inicjatywę i korzystając z faktu, że drużyna wywodzi się z II ŁDH, której patronem był przyjaciel generała – przyjmuję imię sławnego wojskowego – Józefa Bema.

Drużyna od 1924 roku specjalizuje się w modelarstwie lotniczym, prowadzi zajęcia z budowy i prób latania własnoręcznie wybudowanych modeli samolotów.

Od koloru skrzydeł samolotów wybiera barwę chust, „stalową” i specjalizuje się w obronie przeciwlotniczej i przeciwgazowej.

W 1926 roku Główna Kwatera Harcerzy nadaję drużynie nazwę „Stalowa Trzynastka Łódzka”, a w 1928 nadaje specjalność bohatera gen. Józefa Bema.

Uroczystość połączona była z poświeceniem nowej izby – harcówki w 72 Szkole Powszechnej, w dniu 18 listopada 1928 r.

W tym też roku Drużyna przyjmuje Pieśń Drużyny – hymn „O Święty Kraju Nasz”.

W latach 1928 – 1929 prowadzone są szkolenia dla przyszłej kadry drużyny.

W roku 1928 dh Adolf Netzel uczestniczy w I obozie w Stępołowskiej Woli – Likurg, w roku 1929 bierze udział w obozie w Jeżowie zorganizowanym przez drużynę im. Władysława Jagiełły.

W okresie choroby dh. Romana Kierzkowskiego od 13.II.1929r. do 1.IX.1929r. funkcję opiekuna i po drużynowego objął dh K. Tomaszewski, drużynowy „czarnej jedenastki”.

8 grudnia 1929 roku odbyła się w Szkole 72 wielka uroczystość. Zorganizowano akademię żałobną z okazji 79 rocznicy śmierci patrona drużyny gen. Józefa Bema – przy udziale 400 osób oraz ks. Biskupa Tomczaka.

W roku 1929 w skład pierwszej Rady Stalowej Trzynastki wchodzili druhowie: Henryk Dymkowski, Stefan Cynk, Adolf Netzel, Zdzisław Fangrat, Stanisław Sujka’ Roman Kierzkowski i opiekun drużyny Zygmunt Maciejewski.

DZIECI BALUT

W okresie miedzywojennym w latach 1924-1939 drużyna obejmowała młodzież ze Szkół Powszechnych Nr 72 i 49 przy ul Staszica (dawna Nowo- Marisinska 1-3 ) – gdzie mieściła się jej stała siedziba i Izba – harcówka , duma XIII . Od 1932 do XIII LDH należą rowniez uczniowie Szkoly Podstawowej Nr 58 . Dość często mówi się , że harcerstwo w okresie międzywojennym było organizacja elitarna zrzeszająca jedynie młodzież z określonych warstw społecznych i legitymującą się odpowiednim cenzusem wykształcenia – to kłam temu zadają dokumenty i zdjęcia, artykuły gazet z tamtych lat, które mówią, że ubogie dzieci Bałut znalazły należytą opiekę w drużynie harcerskiej im. gen. Józefa Bema. Stalowa Trzynastka była drużyną elitarną, ale wyłącznie w sensie stawianym swym, harcerzom wymogów, harcerzom świadomie akceptujących przyjęte w ZHP zasady, Gotowych przestrzegać ich w życiu. Stalowa Trzynastka zawsze była kręgiem młodzieży i Dzieci reprezentujących i kultywujących określone wartości w Prawie Harcerskim. Działając w robotniczej dzielnicy Łodzi- Bałuty, Marysin i Doły, drużyna skupiała młodzież biedną i mniej zamożną. Tym „Dzieciom Bałut”- bo tak ich nazywano zajęcia w drużynie dawały harcerską radość życia na zbiórkach, wycieczkach i obozach. W atrakcyjnych formach uczono się życia w społeczeństwie, samodzielności, uczciwości pracowitości i umiłowania do Ojczyzny.

Po powrocie z kuracji od 1.IX.1929 drużynę obejmuje ponownie dh Roman Kierzkowski.

Lata 1929-1930 to okres rekrutacji młodzieży, organizowania nowych zastępów, gromadzenia funduszy, sprzętu i szkolenia przyszłej kadry. W roku 1929 zajęcia odbywają się w trzech zastępach, które obejmują: zastęp I dh Stanisław Sujka, zastęp II dh Stefan Cynk, zastęp III dh Adolf Netzel.

Przy drużynie zostały zorganizowane różne sekcje: gry w tenisa stołowego, siatkówki i koszykówki, sekcja modelarstwa lotniczego i sekcja dramatyczna.

Drużyna przygotowała się do udziału w bazarze harcerskim organizowanym przez Chorągiew Łódzką.

Sercem drużyny i jej “Dobrym Duchem” jest od samego początku istnienia drużyny dh wywiadowca Roman Kierzkowski - wspaniały organizator i miłośnik ruchu harcerskiego.

Dh Kierzkowski był w tym czasie nauczycielem 49 Szkoły Powszechnej. To on stworzył, mocną podstawę do istnienia i rozwoju drużyny. Uzyskał i urządził lokal na izbę harcerską, która stała się miejscem interesujących zajęć, gier i zabaw, pracy różnych kółek zainteresowań jak np. modelarstwo lotniczego i kółka teatralnego, które cieszyły się wśród harcerzy szczególną popularnością. Obok dh Kierzowskiego służą w drużynie w tym czasie tacy druhowie jak: K. Kwiatusiński – nauczyciel Szkoły 72, Opiekun drużyny i jej drużynowy od 16.X.1930 do 5.IX.1931r. Adolf Natzel – zastępowy, przyboczny i drużynowy od 20.IX.1931r.-30.XII.1932r, Stefan Cynk – zastępowy, J. Wojtaniak – zastępowy i. inni. Dzięki tym wspaniałym druhom, oddanym bezgranicznie sprawie drużyny “STALOWA TRZYNASTKA” krzepnie i zrzesza 45 harcerzy pracujących w czterech zastępach. W dniu 2 października 1931r. powstaje, a następnie ofiarnie działa Koło Przyjaciół Harcerzy. KPH urządza wiele imprez dochodowych, które poważnie wzbogacają majątek drużyny. W okresie strajków robotników łódzkich, jak wspominał nasz założyciel dh Roman Kierzkowski, drużyna i Koło Przyjaciół Drużyny okazali szczególny patriotyzm. Były prowadzone w drużynie zabawy taneczne, a dochody przeznaczono dla strajkujących robotników. Drużyna zbierała składki, a rodzice przygotowywali zapasy żywności. W tym miejscu należy wspomnieć, że część harcerzy pochodziła z rodzin rzemieślniczych, które to miały największe możliwości pomocy finansowej i żywnościowej. Drużyna w tym czasie wydawała “Biuletyn Harcerski“ pod redakcją dh Romana Kierzkowskiego. Ale i w samej Drużynie nie było zawsze radośnie. W kronice drużyny możemy przeczytać również i takie wpisy: "W miesiącu sierpniu rozstał się z tym światem nasz ukochany i pracowity zastępowy Ś.P. dh Stefan Cynk. Ubyła nam jednostka, której brak dał się odczuć już w pierwszych dniach września. Ś.P. dh Stefan Cynk był uosobieniem pracowitości, to też zawsze służyć będzie jego postać, jako przykład godny naśladowania, a pamięć o nim zachowany na zawsze .

Roman Kierzkowski"

W latach 1931 do 1939r. drużyna działała już jako doświadczona jednostka w Hufcu Łódzkim. Dzięki dużemu wkładowi pracy wychowawców, instruktorów "Stalowa Trzynastka" stała się dumą szkoły i okolicy, promieniując swą postawą na pozostałą młodzież włączają się w tym okresie tacy instruktorzy jak: Wiktor Zając, Tadeusz Cichecki, Aleksander Szczepaniak, Eugeniusz Tomczyk - wszyscy jej niezawodni przyjaciele.

W latach 1931 - 1939 drużyna organizuje kilka obozów, biwaków i wycieczek.

Bierze udział w corocznych "Gwiazdkowych Bazarach Harcerskich" przy ulicy Ewangielickiej w gmachu Komendy Chorągwi, organizując wiele przedstawień, dochodowych zabaw i kiermaszy. Starsi harcerze sami budują osiem kajaków, wykonują narty, młodsi zajmują się modelarstwem lotniczym. Odbywają się rozgrywki i zawody sportowe.

W 1932 roku drużyna zawiązuje na terenie szkoły nr 58 zastęp "Jeleni". Zastęp ten prowadzi dh Roman Kierzkowski - nauczyciel szkoły 72. Na terenie szkoły Nr. 56 przy ul. Wspólnej 8 drużyna zawiązuje zastęp "Wilków", z którego powstanie później 16 ŁDH im. Kazimierza Pułaskiego "Pułaszczaków". Latem 1933 r. Komenda Chorągwi organizuje zlot harcerzy w Osinach koło Głowna. Dzięki nowym namiotom otrzymanym od Koła Przyjaciół Drużyny na wiosennym biwaku w Łagiewnikach, drużyna może wziąć udział w Zlocie. Za estetykę i urządzenie obozowiska otrzymuje wyróżnienie od Komendanta Chorągwi.

W tym czasie drużynę prowadzi od 30.12.1932 do 01.09.1933r. znów dh Kierzkowski. Przybocznym jest dh Eugeniusz Tomczyk. 23.10.1933r. dh phm. Zdzisław Fangrat po otrzymaniu polecenia od drużynowego XIII ŁDH dh. Romana Kierzkowskiego zorganizowania gromady zuchowej, przeprowadza pierwszą zbiórkę. Gromada "Wilczków" później "Koników Polnych" świetnie pracowała pod okiem swego wodza i szóstkowych dh. Jana Łubińskiego i Tadeusza Jachoła. Była to pierwsza gromada zuchowa na Bałutach i w Łodzi. Komenda Chorągwi chcąc rozpropagować ruch zuchowy ściąga na jedną ze zbiórek wszystkich komendantów hufców. Nie speszyło to dzieciaków, które w tym czasie na zbiórce zapoznawały się ze zwyczajami i obrzędami ludowymi krakowiaków. Była więc zabawa w smoka wawelskiego, wesele krakowskie i przedstawienie obrazków zwyczajowych. Popisywano się grą na popularnych wówczas organkach.